άδραστος

I

Όνομα μυθολογικών προσώπων.

1. Βασιλιάς του Άργους, γιος του Ταλαού και της Λυσιμάχης, κόρης του Άβαντα. Αδελφοί του ήταν ο Παρθενοπαίος, ο Πρώναξ, o Μηκιστεύς κι ο Αριστόμαχος. Αδελφή του ήταν η Εριφύλη. O Ταλαός σκοτώθηκε από τον συγγενή του Αμφιάραο και τότε o Ά. κατέφυγε στον Πόλυβο και έγινε βασιλιάς της Σικυώνας. Όταν όμως o Αμφιάραος νυμφεύτηκε την Εριφύλη, την αδελφή του Ά., οι δύο άντρες συμφιλιώθηκαν και o Ά. έγινε βασιλιάς του Άργους. Από τη γυναίκα του Αμφιθέα (κόρη του αδελφού του Πρώνακτα), ο Ά. είχε τρεις κόρες, την Αιγία, τη Δηιπύλη και την Αιγιάλεια, και δύο γιους, τον Αιγιαλέα και τον Κυάνιππο. O Ά. είδε ένα όνειρο, πως η μια κόρη του θα έπαιρνε για άντρα της έναν αγριόχοιρο και η άλλη ένα λιοντάρι. Ήταν ο Πολυνείκης και ο Τυδέας (Τυδεύς), που είχαν ο πρώτος ένα λιοντάρι στην ασπίδα του και ο δεύτερος έναν αγριόχοιρο. Και οι δύο είχαν διωχτεί από τις πατρίδες τους. Καταλαβαίνοντας λοιπόν πως o χρησμός αφορούσε αυτούς –σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ο Πολυνείκης φορούσε δέρμα λιονταριού και ο Τυδέας δέρμα κάπρου– o Ά. τους πάντρεψε με την Αιγία και τη Δηιπύλη και υποσχέθηκε να τους αποκαταστήσει στους θρόνους τους. Πρώτα όμως θα βάδιζε εναντίον της Θήβας, που ήταν πιο κοντά. O Αμφιάραος όχι μόνο αρνήθηκε να λάβει μέρος στην εκστρατεία αυτή (ήταν μάγος και ήξερε την έκβασή της) αλλά και κρύφτηκε σε ένα μέρος που το ήξερε μόνο η γυναίκα του η Εριφύλη. O Τυδέας συμβούλεψε τον Πολυνείκη να προσφέρει στην Εριφύλη το μαγικό περιδέραιο που είχε χαρίσει η Αφροδίτη στην γυναίκα του Κάδμου Αρμονία για τον γάμο της (o Κάδμος και η Αρμονία ήταν πρόγονοι του Πολυνείκη). Η Εριφύλη δέχτηκε το δώρο, απάτησε τον άντρα της με τον Πολυνείκη και τον παρακάλεσε να πολεμήσει με τον Ά. O Αμφιάραος υπάκουε τη γυναίκα του, αλλά η μαντική του τέχνη τον έκανε να καταλάβει την απάτη και έβαλε τους γιους του να του ορκιστούν πως θα σκότωναν τη μητέρα τους αν εκείνος δεν γύριζε από τον πόλεμο. Από την εκστρατεία αυτή διασώθηκε μόνον o Ά., χάρη στην ταχύτητα του αλόγου του, Αρίωνα, που του είχε χαρίσει ο Ηρακλής. O Ά. κατέφυγε τότε στην Αθήνα και παρακάλεσε τον Θησέα να τον βοηθήσει για να πάρει από τους Θηβαίους τα πτώματα των συμπολεμιστών του. Πραγματικά, ο Θησέας κατόρθωσε να πάρει τους νεκρούς. Δέκα χρόνια αργότερα, o Ά. μάζεψε τους Επιγόνους –γιους των ηγεμόνων που είχαν σκοτωθεί στην πρώτη επίθεση κατά της Θήβας– και νίκησε τους Θηβαίους, ανακηρύσσοντας ηγεμόνα τους τον γιο του Πολυνείκη Θέρσανδρο. Η Εριφύλη είχε δωροδοκηθεί ξανά, παίρνοντας από τον Θέρσανδρο τον χιτώνα της Αρμονίας και έπεισε τον γιο της Αλκμέωνα να μετάσχει στον πόλεμο των Επιγόνων εναντίον της Θήβας. Εκείνος όμως αργότερα, υπακούοντας στην εντολή του πατέρα του, σκότωσε τη μητέρα του. O μόνος που είχε σκοτωθεί στη δεύτερη αυτή εκστρατεία από την παράταξη των Αργείων ήταν ο γιος του Α. Αιγιαλεύς. Ήταν τόση η λύπη του γέρου πια βασιλιά για τον θάνατο του γιου του, ώστε, γυρίζοντας για το Άργος, πέθανε στα Μέγαρα. Τον μύθο της Εριφύλης αξιοποίησαν πολλοί αρχαίοι Έλληνες καλλιτέχνες. O Παυσανίας αναφέρει ιδιαίτερα ένα γλυπτό του Πολύγνωτου που βρισκόταν στους Δελφούς καθώς και μια παράσταση που κοσμούσε μια λάρνακα που είδε στην Ολυμπία.

2. Γιος του βασιλιά της Φρυγίας Μίδα, που σκότωσε χωρίς να το θέλει τον αδελφό του και κατέφυγε στον βασιλιά της Λυδίας Κροίσο, που του εμπιστεύτηκε τον γιο του Άτυ για να κυνηγήσουν μαζί τον αγριόχοιρο που λυμαινόταν τη χώρα. Στη διάρκεια όμως του κυνηγιού, ο Ά. σκότωσε άθελά του τον Άτυ. Παρότι ο Κροίσος τον συγχώρησε, o Ά. αυτοκτόνησε λίγες μέρες αργότερα πάνω στον τάφο του αγαπημένου του φίλου.

II

Όνομα ιστορικών προσώπων.

1. Περιπατητικός φιλόσοφος από την Αφροδισιάδα της Καρίας (2ος αι. μ.Χ.). Έγραψε διάφορες ερμηνείες έργων του Αριστοτέλη και το σύγγραμμα Περί της τάξεως των Αριστοτέλους βιβλίων.

2. Περιπατητικός φιλόσοφος από τους Φιλίππους της Μακεδονίας (4ος αι. μ.Χ.). Έγραψε τρία βιβλία Περί αρμονιών.

* * *

ἄδραστος και ιων. ἄδρηστος, -ον (Α) [διδράσκω]

(για δούλους) αυτός που δεν δραπετεύει ή δεν προτίθεται να δραπετεύσει («ἀνδράποδα φιλοδέσποτα καὶ ἄδρηστα»).